هزینه فرصت ها چیست؟ چه اهمیتی برای تصمیم گیری دارد؟

دانلود فایل ویدیویی

هزینه فرصت ها یعنی ارزشی که شما با انتخابی که می کنی از دست می دهی به دلیل این که انتخاب دیگری نکرده ای. مثلا اگر در صف بستنی رایگان باستی، در واقع فرصت انجام کار دیگری مثل کتاب خواندن یا کار کردن را از خودت گرفتی. پس اگه بهش فکر کنی این بستنی همچین رایگانِ رایگان هم نیست. یکی از عوامل اصلی ای که باید در تصمیم گیری های اقتصادی خود لحاظ کنیم. هزینه فرصت ها است. متاسفانه این مهم به آن صورت که باید در تصمیم گیری های عموم جامعه استفاده نمی شود. هزینه فرصت ها در واقع یک فاکتور ارزیابی برای اتخاذ بهترین تصمیم است. دانشنامه ویکیپدیا تعریف خوبی از هزینه فرصت ها ارائه داده که براتون آوردم.

اگر یک فرد یا یک بنگاه، از میان چندین انتخاب متفاوت یکی را برگزیند، هزینهٔ فرصت این فرد یا بنگاه، معادل است با هزینه مرتبط با بهترین انتخاب ممکن از بین سایر انتخاب‌های باقی‌مانده که از آن صرف نظر شده‌است.

البته بیشتر اوقات در اقتصاد هزینهٔ فرصت در پروژه‌های اقتصادی مطرح می‌گردد و هدف اصلی از طرح آن نیز بررسی تخصیص بهینه منابع موجود است.

حتما بخوانید: تعریف شاخص های اقتصادی

هزینه فرصت ها چه استفاده هایی دارد؟

مفهوم هزینهٔ فرصت نقش مهمی را در تضمین اینکه منابع کمیاب به صورت کارا مورد استفاده قرار گرفته‌اند یا نه، بازی می‌کند؛ بنابراین محدود به هزینه‌های پولی یا مالی نمی‌شود و هر چیزی که دارای ارزش باشد و از آن صرف نظر شده باشد، می‌تواند به عنوان هزینهٔ فرصت تلقی شود. از آن جمله می‌توان به هزینهٔ واقعی محصول صرف نظر شده، زمان یا لذت از دست رفته اشاره کرد.

دانلود فایل ویدیویی

حالا در چند مثال ساده هزینه فرصت ها را باهم بیشتر بررسی می کنیم.

اقتصاددانان از مفهوم هزینه فرصت ها برای پیداکردن بهترین انتخاب ها برای تجارت بین یکدیگر استفاده می کنند. بیایین مفهوم هزینه فرصت ها را با یک مثال ساده توضیح بدیم.

مثال ۱- دو نفر به نام باب و اَان می توانند فقط ۲ محصول موز و ماهی تولید کنند. بنا به مفهوم هزینه فرصت ها، آنها اگر بخواهند که هر دو محصول را هر ۲ نفرشون تولید کنند، خیلی اذیت می شوند. مثلا اگر باب تمام وقتش را صرف تولید یک محصول کند. او می توانه یا ۱۰ موز بپینه یا ۱۰ ماهی صید کنه و اَان هم فقط میتونه ۱۰ موز بچینه یا ۳۰ ماهی صید کنه.

باب باید بین صید ماهی و چیندن موز انتخاب کنه. وقتی بخواد یک موز بچینه در اصل فرصت صید یک ماهی را از دست میده. درواقع او با خود معامله پایاپای می کند. او از زمانش می توانه به صورت برابر هم به صید ماهی مشغول باشه و هم بره موز بچینه. و هزینه فرصت های این معامله: یک ماهی به ازای یک موز می باشد. این همان هزینه فرصت های باب می باشد.

حتما بخوانید: چرخه کسب و کار چیست؟

همینم برای اَان صادق هست. اما هزینه فرصت های او به ازای هر موز، ۳ عدد ماهی است. در زمانی که اَان صرف چیندن یک موز میکند، می توانست ۳ تا ماهی صید کند. هزینه این معامله با خودش، یک موز به ازای ۳ عدد ماهی است.

پس باب به ازای هر موز یک ماهی و اَان به ازای هر موز ۳ تا ماهی. هزینه فرصت های اَان برای چیندن موز از باب بیشتر است.

اگر باب و اَان بتوانند با هم تجارت کنند پس اَان میتواند تمرکز خود را در صید ماهی و باب در چیندن موز بگذارد.

حتما بخوانید: یارانه یا همان سوبسید چیست؟

مثال ۲- بیاید فرض کنیم آقای جان ۱۵۰ هزار دلار به ارث می برد و همه آن را صرف خرید یک ماشین لوکس کند. همانطور که میدانیم به محض خروج ماشین از فروشگاه، قیمت ماشین افت می کند و روند استهلاک پایان ناپذیر آغاز می گردد.

جان با استارت ماشین حدودا ۲۰ هزار دلار از دست داده است.

او ازدواج کرده و حالا می خواهد خانه ای بخرد پس مجبور است ماشین را به قیمت ۵۰ هزار دلار بفروشد و از آن به عنوان پیش پرداخت خرید قسطی خانه استفاده می کند.

آیا او ۱۰۰ هزار دلار از دست داده است؟

نه او مقدار بسیار بیشتری از دست داده است. زیرا او فرصت استفاده بهتر از آن مبلغ اولیه را از دست داده است.

به طور مثال او می توانست خانه ای بخرد، پس دیگر نیاز به اجاره دادن نبود و قیمت ملک و خانه اش نیز بالاتر می رفت.

حتی می توانست روی آموزش خود سرمایه گذاری کند تا شغل بهتری پیدا کند. یا می توانست کسب و کاری راه بیاندازد.

اینها تنها چند مثال برای روشن شدن آن بود که او بسیار بیشتر از ۱۰۰ هزار دلار از دست داده است. او توانایی استفاده بهتر از پول ارثیه را نیز از دست داده است و این همان مبحث هزینه فرصت ها است.

حتما بخوانید: نظریه بازی ها چیست؟

ساده ترین روش محاسبه هزینه فرصت ها

لازم است ذکر کنم استفاده صحیح از این کانسبت نتیجه را تضمین نمی کند یعنی انجام خود تصمیم و پروسه آن نتیجه نهایی را برای شما مشخص می کند. به طور مثال شما تصمیم میگیرید رستوران باز کنید.

فاکتور هایی که برای رستوران باید در نظر بگیرید به طور مثال: مکان ، بودجه ، تجهیزات لازم ، تعمیرات محل ، طراحی داخلی ، سیستم پخت و پز ، تم رستوران و منو غذا ، تبلیغات ، حسابداری درآمد و ….. می باشد. حتی اگر تمام این فاکتور ها را در نظر بگیرید باز هم اگر نتوانید انجامشان دهید به نتیجه مطلوب نخواهید رسید. مثلا ۱۰۰ میلیون هزینه فِر و گاز ، بدون تبلیغات و مکان رستوران پاخورش ۵۰ نفر در روز با یک آشپز و ۵ میلیون اجاره در ماه. مشخصه که ۳ ماه بگذره جمع میکنید و مغازه را تحویل میدید.

استفاده صحیح از هزینه فرصت ها یعنی هم فاکتور ها را در نظر بگیرید و هم از منابع خود بهترین استفاده را کنید.

وقتی یک سینمای خانگی یا ماشین می خرید نه تنها درباره قیمت بلکه در مورد هزینه فرصت ها نیز تفکر کنید.

همین کار را زمانی که پول خود را در بازار سهام سرمایه گزاری می کنید  یا زمان خود را سرمایه گزاری می کنید انجام دهید یا هر چیز دیگر انجام دهید.

حتما بخوانید: شبکه های هرمی چیست؟

به عنوان مثال شخصی که تمایل دارد هر دو برنامه تلویزیونی را که همزمان پخش می‌شود نگاه کند می‌تواند فقط یکی از آن برنامه‌ها را نگاه کند بنابراین هزینه فرصت تماشای “دلاس” نمی‌تواند باعث لذت از دیگر برنامه‌های موردعلاقه‌اش شود(همچون برنامهٔ سلسله). اگر شخصی یکی از برنامه‌ها را ضبط کند وقتی که برنامهٔ دیگر را نگاه می‌کند هزینه فرصت می‌تواند مدت زمانی باشد که فرد برای تماشای برنامه در مقابل برنامه‌های دیگر می‌گذارد.

در موقعیت رستوران هزینه فرصت می‌تواند آزمایش غذای ماهی باشد. هزینه فرصت هزینهٔ سفارش هردو غذا می‌تواند دوگانه باشد.

وقتی در زندگی تصمیمات بزرگ می‌گیرید، مثل خرید خانه یا آغاز یک کسب‌وکار، بدون شک به طور دقیق، مزایا و معایب هر تصمیمی را بررسی می‌کنید. اما ما غالبا بدون شناخت کامل و اطلاع دقیق از هزینه فرصت، در انتخاب‌های روزمره‌، تصمیم‌گیری می‌کنیم. مثلا بیشتر افراد برای خرید یک کالا، پیش از خرید، فقط تغییرات حساب بانکی خود را درنظر می‌گیرند. در بیشتر مواقع، هنگام چنین تصمیم‌گیری‌هایی، به چیزهایی فکر نمی‌کنیم که با این تصمیم‌گیری از دست خواهیم داد.

این طرز فکر ممکن است خطرناک باشد. مشکل زمانی ایجاد می‌شود که هنگام تصمیم‌گیری، به انجام کارهای دیگر با پول‌تان فکر نمی‌کنید و کورکورانه و بدون توجه به فرصت‌هایی که از دست می‌دهید، برای خرید تصمیم می‌گیرید.

نتیجه گیری نهایی

هزینه فرصت نه تنها برای اصطلاحات مادی و مالی به کار نمی‌رود بلکه اصطلاحی است برای هر چیز دارای ارزش.

استفاده درست از کانسبت هزینه فرصت ها یعنی بهترین انتخاب با استفاده از کمترین منابع ممکن برای بدست آوردن نتیجه مطلوب.

از آنجایی که منابع مختلف مانند پول و زمان قابلیت استفاده های مختلفی دارند، هر تصمیمی که شما می گیرید یک هزینه فرصت دارد.

لازم است که ما این کانسبت هزینه فرصت ها را در تصمیم گیری روزانه خود اعمال کنیم. بهترین انتخاب موقعی اتخاذ می شود که بیشترین فکر شده و تمام جایگزین های ممکن نیز بررسی شده باشند.

در اقتصاد، ریسک عبارت است از تفاوت میان بازگشت سرمایه‌ی فعلی و بازگشت سرمایه‌ی مورد انتظار که باعث می‌شود تمام یا بخشی از اصل سرمایه از دست برود. تفاوت کلیدی ریسک با هزینه فرصت این است که ریسک، تفاوت بین عملکرد فعلی یک سرمایه‌گذاری و عملکرد پیش‌بینی‌شده‌ی همان سرمایه‌گذاری است. درحالی‌که هزینه فرصت، تفاوت عملکرد فعلی یک سرمایه‌گذاری با عملکرد فعلی یک سرمایه‌گذاری دیگر است.

چون زمان خیلی با ارزشه، هر تصمیمی که می گیریم یک هزینه ای برای ما دارد. پس اگه ما روی کارایی که بهتر بلدیم تمرکز بیشتری کنیم پس اونموقع اوضاع خوبی خواهیم داشت تا اینکه بخواهیم همه کارها را خودمان بکنیم. استفاده صحیح از مفهوم هزینه فرصت ها در تمام زمینه های زندکی روزمره و کاری خیلی مهم هست و بهترین راه یادگیری استفاده صحیح از زمان و منابع، تکیه و استفاده و سعی و خطا با مفهوم هزینه فرصت ها می باشد.

دانلود فایل صوتی

حتما بخوانید: حباب دات کام چگونه بوجود آمد؟

حتما بخوانید: تفاوت های وام خرید خانه و اجاره کردن

حتما بخوانید: حباب اقتصادی چیست؟