خوب شدن زخم چگونه است؟ ۱۰ نکته مراقبت از زخم + ویدیو

دانلود فایل ویدیویی

خوب شدن زخم چگونه است؟ بزرگترین اندام در بدن شما کبد یا مغزتان نیست. بلکه پوست شماست، با مساحتی حدود ۱/۸۵ متر مربع در بزرگسالان.

هر چند مناطق مختلف پوست ویژگی‌های مختلفی دارند، ولی بخش عمده آن وظایف مشترکی را بر عهده دارند. مانند عرق کردن، احساس سرما و گرما و رشد مو.

وقتی قسمتی از بدن دچار آسیب و بردیگی می شود، رگ هایی که به آن محل خون می رسانند به سرعت تنگ می شوند تا از خونریزی بیشتر و ورودی میکروب ها و بیماری جلوگیری شود. سپس فرآیند خوب شدن زخم شروع می شود

اما پس از یک برش یا زخم عمیق، پوست تازه التیام یافته، با مناطق اطراف خود متفاوت به نظر خواهد رسید و ممکن است برای مدتی، یا هرگزنتواند تمام توانایی‌های خود را به طور کامل به دست آورد.

زخم چیست؟

زخـم یا جراحت در دانش پزشکی، آسیبی است که در آن پوست خراشیده، پاره، بریده، سوراخ یا دریده شود یا بعلت یک تروما با اینکه پوست سالم مانده ولی در زیر آن آثار قرمزی یا کبودی دیده شود.

به شکل مختصر جداسازی اتصال بین سلولی بخشی از پوست یا گوشت بدن را زخم گویند.

جراحت به دو نوع بسته و باز تقسیم می‌شود؛ بریدگی یا پارگی پوست از جمله جراحت‌های باز و کوفتگی‌ها از جمله جراحت‌های بسته می‌باشند.

برای درک بهتر نحوه خوب شدن زخم ، باید ساختار پوست انسان را بررسی کنیم.

لایه رویی به نام اپیدرم عمدتا متشکل از سلول‌های سخت شده به نام کراتینوسیت است و باعث حفاظت می‌شود.

از آنجایی که لایه بیرونی آن دائما در حال ریزش و جایگزین شدن است، ترمیم نسبتا آسانی دارد.

اما گاهی اوقات یک زخم به درم «غشای میانی پوست» نفوذ می‌کند، که دارای رگ‌های خونی و غدد مختلف و پایانه‌های عصبی است که مسئول بسیاری از عملکردهای پوست هستند.

وقتی این اتفاق می‌افتد، فرایند خوب شدن زخم در چهار مرحله پشت سر هم به جریان می‌افتد.

فرآیند خوب شدن زخم های عمیق

مرحله اول  هموستاز

پاسخ پوست به دو تهدید فوری است، اینکه شما دارید خون از دست می‌دهید و اینکه مانع فیزیکی اپیدرم به خطر افتاده است.

در پروسه خوب شدن زخم ، همزمان با تنگ شدن رگ‌های خونی برای به حداقل رساندن خونریزی، طی فرآیندی که به نام انقباض عروق شناخته می‌شود، هر دو تهدید با تشکیل لخته خون، دفع می‌شوند.

پروتئین خاصی به نام فیبرین، پیوندهای عرضی را در بالای پوست تشکیل می‌دهد که مانع از خروج خون و ورود باکتری ها یا عوامل بیماری زا به جریان خون می‌شود.

پس از حدود سه ساعت از این رویداد، پوست شروع به قرمز شدن می‌کند،

که نشان‌دهنده مرحله بعدی خوب شدن زخم ، یعنی التهاب است.

مرحله دوم التهاب

با کنترل خونریزی و ایجاد مانع ایمنی، بدن سلول‌های ویژه‌ای را برای مبارزه با هر گونه عامل بیماری زای احتمالیِ وارد شده بسیج می‌کند.

یکی از مهمترین این سلول‌ها، گلبول های سفید خون با نام «ماکروفاژ»ها هستند، که باکتری‌ها و بافت آسیب‌دیده را طی فرآیندی به نام فاگوسیتوز می‌بلعند،

علاوه بر آن، فاکتورهای رشد را برای تحریک التیام زخم تولید می‌کنند

از آنجایی که برای خوب شدن زخم این سربازان کوچک باید از طریق خون به محل زخم برسند، رگ‌های خونی که قبلا منقبض شده بودند اکنون طی فرآیندی که اتساع عروق نامیده می‌شود باز می‌شوند.

مرحله سوم تکثیر

حدود دو تا سه روز پس از زخم، مرحله تکثیر خوب شدن زخم ، با ورود سلول‌های فیبروبلاست به زخم طی فرآیندی به نام رسوب کلاژن شروع می‌شود،

آن‌ها یک پروتئین رشته‌ای به نام کلاژن را در محل زخم تولید می‌کنند، که بافت پیوندی پوست را به جای «فیبرین» موجود قبلی تشکیل می‌دهد.

با تقسیم سلول‌های اپیدرمی برای بازسازی لایه بیرونی پوست، درم برای بستن زخم، منقبض می‌شود.

مرحله چهارم بازسازی

در نهایت، در مرحله چهارمِ خوب شدن زخم بازسازی است.

زخمی که با رسوب کلاژن ساخته شده شروع به بازآرایی و تبدیل به انواع خاص می‌کند.

در طول این فرآیند که ممکن است بیش از یک سال به طول انجامد استحکام کششی پوست جدید بهبود می‌یابد، و رگ‌های خونی و اتصالات دیگر تقویت می‌شوند.

پس از خوب شدن زخم  و با گذشت زمان، بافت جدید می تواند ۵۰ تا ۸۰ درصد کارایی اصلی خود به دست آورد، و این امر به شدتِ زخم اولیه و عملکرد خود پوست بستگی دارد.

اما از آنجا که پوست به طور کامل بازسازی نمی‌شود، جای زخم همچنان به صورت یک موضوع بالینی مهم

برای پزشکان در سراسر جهان باقیست.

با وجود این که پژوهشگران گام ‌های قابل توجهی در درک فرآیند خوب شدن زخم برداشته اند، اسرار اساسی زیادی همچنان حل نشده باقی مانده‌اند.

برای مثال: آیا سلول‌های «فیبروبلاست» از رگ های خونی می‌آیند؟ یا از بافت پوست مجاور زخم؟

و چرا برخی پستانداران دیگر مانند آهو زخم‌های خود را بسیار موثرتر و کامل‌تر از انسان التیام می‌دهند؟

با یافتن پاسخ به این پرسش و پرسش‌های دیگر در مورد اسرار خوب شدن زخم ممکن است روزی آن قدر خوب قادر به التیام زخم های خود باشیم که جای زخم به خاطره تبدیل شود.

۱۰ نکته مراقبت از زخم های پوستی

• زخم ها برای خوب شدن نیاز به هوا ندارند زخم های پوشش داده شده زخم های تمیزی خواهند بود
• زخم ها را با محلول های آنتی بیوتیک چرب و مرطوب نگه دار
• از جریان ثابت آب سرد و کمی صابون برای شستشوی زخم تازه استفاده کن هیچ وقت از الکل استفاده نکن
• گوشه کنار و پوست و گوشت های نیمه کنده شده زخم را با استفاده از پَنس های استریل شده جدا کن. هیچ وقت با دست اینکارو نکن
• زخم های بوجود آمده را با استفاده از چسب زخم و بانداژ های استریل شده در مقابل باکتری و ویروس های اطراف محافظت کن هیچ وقت چسب را روی زخمی که هنوز باز است نزن
• چسب زخم و بانداژ ها رو سریع نَکَن و اینکارو آروم انجام بده سریع کندن چسب ممکنه زخم رو دوباره باز بکنه
• لباس های زبر و سخت رو روی قسمت زخم شده نپوش
• اگه بانداژ یا چسب زخمی که استفاده می کنی باعث سوزش شدیدی میشه احتمالا نسبت به جنس چسب حساس هستی و باید از چسب های غیر لِیتِکس استفاده کنی
• برای اطمینان بیشتر میتونی از روغن و کرم های آنتی بیوتیکی استفاده کنی تا زخم عفونت نکنه و باکتری یا ویروسی از طریق زخم وارد بدنت نشه
• هیچ وقت لخته های ایجاد شده روی زخم رو نخارون خارش این لخته ها باعث میشه فرآیند خوب شدن زخم کند تر بشه و اینکار ممکنه باعث ورود بیماری به بدن بشه

امیدوارم از این مطلب در مورد نحوه و چگونگی خوب شدن زخم استفاده کرده باشید